Map a atgynhyrchwyd o fap yr OS gyda chaniatad yr Arolwg
Ordnans ar ran Rheolwr Llyfrfa Ei Mawrhydi, © Hawlfraint y Goron 2001.
Cedwir pob hawl. Byddai ei atgynhyrchu heb ganiatad yn torri Hawlfraint
y Goron a gall hynny arwain at erlyniad neu achos sifil. Rhif y drwydded:
GD272221
179 Llangynog
- Llangain mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys tirwedd donnog o
gaeau afreolaidd, coetir a phlanhigfeydd ar lethrau serth dyffrynnoedd
a ffermydd gwasgaredig, a datblygiad preswyl modern ar raddfa fach
gerllaw Caerfyrddin. |
|
180
Gorlifdir Afon Tywi ceir llifogydd yn rheolaidd yn yr ardal
gymeriad hon ac o ganlyniad nid oes ganddi fawr ddim elfennau tirwedd
hanesyddol ar wahân i ffosydd draenio a ffensys, a chymhorthion
morlywio yn sianel Afon Tywi. |
|
181
Caerfyrddin mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys y dref sirol
i gyd, gan gynnwys y craidd hanesyddol, datblygiadau tai a seilwaith
yn perthyn i'r 20fed ganrif. |
|
182
Ystrad Tywi: Caerfyrddin - Llandeilo mae'r ardal gymeriad hon
yn cynnwys gorlifdir Afon Tywi: Mae ffermydd wedi'u gwasgaru'n eang
ar ynysoedd o dir ychydig yn uwch, a choed gwrych nodweddiadol yn
rhoi golwg parcdir i'r dirwedd. |
|
183
Abergwili - Plwyf Llanegwad lleolir yr ardal gymeriad hon ar
ochr ogleddol Afon Tywi ac yn ei hanfod mae'n cynnwys caeau afreolaidd
bach o borfa wedi'i gwella, coetir collddail ar lethrau serth dyffrynnoedd
a ffermydd gwasgaredig o gerrig. |
|
184
Morfa Melyn yr ardal gymeriad hon yw'r rhan fach honno o orlifdir
Afon Tywi i fyny'r afon o Gaerfyrddin sy'n cael ei boddi gan y llanw
yn achlysurol. Yn ei hanfod mae'n cynnwys porfa agored, heb fawr
ddim ffiniau. |
|
185
Plwyfi Llangynnwr - Llanarthne lleolir yr ardal gymeriad hon
ar lethrau sy'n wynebu'r gogledd ar ochr ddeheuol dyffryn Tywi ac
mae'n cynnwys caeau bach, coetir a ffermydd bach gwasgaredig. |
|
186
Abergwili mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys pentref o dai
sy'n dyddio yn bennaf o'r 18fed ganrif a'r 19eg ganrif ar hyd ffordd
yr A40 (sydd â ffordd osgoi yn mynd heibio iddo erbyn hyn), yr eglwys
ganoloesol, adeilad modern Llys Esgob Tyddewi, yr hen lys (sef Amgueddfa
Caerfyrddin erbyn hyn) a'i barcdir, a ddatblygiadau preswyl modern
|
|
187
Croesyceilog - Cwmffrwd mae'r ardal gymeriad hon wedi'i hamgáu'n
gaeau canolig eu maint o borfa wedi'i gwella. Cyfyngir clystyrau
bach o goetir yn bennaf i lethrau serth. Yn ogystal â'r patrwm anheddu
hynafol o ffermydd gwasgaredig ceir datblygiadau llinellol mwy diweddar
ar hyd y priffyrdd sy'n ymestyn allan o Gaerfyrddin |
|
188
Gardd Fotaneg Genedlaethol Cymru mae'r ardal gymeriad hon yn
cynnwys hen erddi a pharcdir Neuadd Middleton. Mae'r dirwedd hon
wrthi'n cael ei hadfer a'i hadnewyddu, gan gynnwys adeiladu tþ gwydr
mawr |
|
189
Llanarthne mae'r ardal gymeriad hon wedi'i chanoli ar bentref
Llanarthne, sydd â hen graidd wedi'i seilio ar eglwys y plwyf sy'n
perthyn i'r cyfnod Canoloesol, ond sy'n cynnwys llawer o ddatblygiadau
modern. Mae'r ardal hon hefyd yn cynnwys ffermdir bras a ffermydd
gwasgaredig |
|
190
Llanfihangel Aberbythych yn ei hanfod mae'r ardal gymeriad hon
yn cynnwys tir ffermio tonnog amgaeëdig, coetir ar lethrau serch
dyffrynnoedd a ffermydd gwasgaredig. Cyfyngir datblygiadau preswyl
o'r 19eg ganrif a'r 20fed ganrif i bentrefannau bach a datblygiadau
llinellol ar hyd priffyrdd. |
|
191
Nantgaredig - Derwen Fawr mae'r ardal gymeriad hon yn ymestyn
ar draws bryniau tonnog ar ochr ogleddol dyffryn Tywi ac yn cynnwys
ffermydd mawr gwasgaredig mewn tirwedd o gaeau bach i ganolig eu
maint. Mae datblygiadau llinellol a chnewyllol modern wedi'u canoli
ar hyd ffordd yr A40 sy'n mynd trwy'r ardal. |
|
192
Llangathen mae'r ardal gymeriad hon wedi'i chanoli ar eglwys
Llangathen a'i hanheddiad cysylltiedig, a thþ a gerddi Aberglasney
sy'n cael eu hadfer ar hyn o bryd. |
|
193
Gelli Aur mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys plasty, gerddi
a pharc Gelli Aur, planhigfa goniffer, y mae rhannau ohoni yn tresmasu
ar draws y cyn-barc, a Llanfihangel Aberbythych, sef pentref yr
ystad. |
|
194
Allt Pant Mawr mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys llethr serth
ochr ddeheuol dyffryn Tywi, llethr a orchuddir gan goed. Wedi'u
gwasgaru yma ac acw gyda'r coetir ceir tyddynnod a bythynnod wedi'u
gosod mewn system nodweddiadol o gaeau bach |
|
195
Parc Dinefwr yn ei hanfod mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys
tai o'r 18fed ganrif a'r 19eg ganrif, gerddi a pharc Dinefwr ynghyd
â'r castell. Mae'r tþ a'r rhan fwyaf o'r parc yn eiddo i'r Ymddiriedolaeth
Genedlaethol ac yn cadw llawer o'u helfennau hanesyddol. |
|
196
Ystrad Tywi: Llandeilo - Llangadog mae'r ardal gymeriad hon
yn cynnwys gorlifdir yr afon. Nid oes unrhyw aneddiadau na choetir,
er bod y gorlifdir wedi'i rannu'n system gaeau eithaf llac o glostiroedd
canolig i fawr eu maint |
|
201
Cwmifor - Manordeilo mae'r ardal gymeriad hon yn ymestyn ar
draws bryniau tonnog isel ar ochr ogleddol dyffryn Tywi. Mae'n cynnwys
patrwm anheddu hynafol o ffermydd gwasgaredig, porfa amgaeëdig a
chlystyrau bach o goetir, a datblygiadau llinellol a chnewyllol
o'r 19eg ganrif a'r 20fed ganrif ar hyd ffordd yr A40 |
|
202 Llandeilo
mae'r ardal gymeriad hon yn un drefol o ran cymeriad. Lleolir
craidd hanesyddol y dref sy'n cynnwys adeiladau o'r 18fed ganrif
a'r 19fed ganrif yn bennaf gerllaw ffordd yr A483 ac o amgylch eglwys
y plwyf. Lleolir datblygiadau diweddarach yn dyddio o'r 19eg ganrif
a'r 20fed ganrif y tu allan i'r craidd. |
|
203
Allt Tregyb mae'r ardal gymeriad hon yn un drefol o ran cymeriad.
Lleolir craidd hanesyddol y dref sy'n cynnwys adeiladau o'r 18fed
ganrif a'r 19fed ganrif yn bennaf gerllaw ffordd yr A483 ac o amgylch
eglwys y plwyf. Lleolir datblygiadau diweddarach yn dyddio o'r 19eg
ganrif a'r 20fed ganrif y tu allan i'r craidd. |
|
204
Felindre mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys anheddiad cnewyllol
bach o dai sy'n perthyn yn bennaf i'r 19eg ganrif a'r 20fed ganrif.
Y tu allan i'r anheddiad hwn ceir nifer o dyddynnod sydd wedi'u
gwasgaru'n llac mewn system o lain-gaeau amgaeëdig. |
|
205
Tir Comin Carreg-Sawdde Common mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys
tir comin agored; yng nghanol y tir comin hwn lleolir clwstwr o
adeiladau o'r 19eg ganrif a'r 20fed ganrif - sy'n dremasiadau ar
y tir comin. |
|
206
Llangadog, mae Llangadog yn ardal gymeriad drefol, ac mae wedi'i
chanoli ar yr eglwys ganoloesol, Stryd yr Eglwys a 'sgwâr' fach.
Mae'r adeiladau ar y sgwâr yn rai trawiadol ac yn dyddio o'r 18fed
ganrif a'r 19eg ganrif. Lleolir datblygiadau preswyl o ddiwedd y
19eg ganrif a thai ac unedau diwydiannol ysgafn o'r 20fed ganrif
ar gyrion y dref |
|
207
Cefngornoeth mae'r ardal gymeriad hon yn ymestyn ar draws esgair
fryniog, isel ar ochr ogleddol dyffryn Tywi, ac yn cynnwys ffermydd
gwasgaredig, caeau afreolaidd a chlystyrau bach o goetir.. |
|
208
Ystrad Tywi: Llangadog- Llanymddyfri mae'r ardal gymeriad
hon yn cynnwys gorlifdir a llethrau isaf dyffryn Tywi. Nodweddir
yr ardal gan ffermydd mawr gwasgaredig a system gaeau reolaidd.
Mae coed nodweddiadol yn rhoi golwg parcdir i'r dirwedd |
|
209
Abermarlais mae'r ardal gymeriad hon wedi'i seilio ar hen dí,
gerddi a pharc Abermarlais. Mae'r tí wedi mynd erbyn hyn ac mae'r
parc a'r gerddi wedi dirywio. Ac yntau wedi'i leoli rhwng hen goetir
collddail a phlanhigfeydd coniffer, mae naws agored y parc yn dal
i barhau. |
|
210
Llansadwrn - Llanwrda mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys Llansadwrn
a Llanwrda - sef dau bentref sy'n perthyn i'r 19eg ganrif - a leolir
mewn tirwedd o gaeau bach a ffermydd gwasgaredig ar fryniau tonnog,
isel ar ochr ogleddol dyffryn Tywi |
|
212
Llanymddyfri mae Llanymddyfri yn ardal gymeriad drefol ac yn
cynnwys craidd hanesyddol y dref sy'n cynnwys y castell canoloesol
ac adeiladau o'r 18fed ganrif a'r 19eg ganrif, ynghyd ag eglwys
ganoloesol Llanfair-ar-Bryn, sef eglwys y plwyf, sydd mewn lleoliad
anghysbell, a datblygiadau modern. |
|
213
Maesllydan datblygodd ardal gymeriad Maesllydan o system gaeau
agored. Mae porfa a amgaewyd yn gaeau rheolaidd yn cynnwys olion
amaethu cefnen a rhych. Nodweddir y patrwm anheddu gan ffermydd
mawr gwasgaredig yn bennaf |
|
214
Llwynhowell mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys ffermydd sylweddol
wedi'u gwasgaru ar hyd llethrau isel Afon Tywi sydd wedi'u gosod
mewn tirwedd o gaeau bach afreolaidd o borfa wedi'i gwella, a choetir
collddail. |
|
215
Cilycwm mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys ffermydd sylweddol
wedi'u gwasgaru ar hyd llethrau isel Afon Tywi sydd wedi'u gosod
mewn tirwedd o gaeau bach afreolaidd o borfa wedi'i gwella, a choetir
collddail. |
|
216 Rhandirmwyn lleolir yr ardal gymeriad hon yn rhan
uchaf y dyffryn. Ffermydd gwasgaredig a chymunedau a ddatblygodd
gyda'r mwyngloddiau plwm yn y 19eg ganrif yw'r prif fathau o aneddiadau
a geir yn yr ardal. Mae'r caeau'n fach ac yn afreolaidd. Mae coetir,
gwrychoedd sydd wedi tyfu'n wyllt a phlanhigfeydd coniffer yn rhoi
golwg dra choediog i'r ardal hon. |
|
217 Cwm-y-Rhaeadr mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys
llethrau serth iawn. Plannwyd planhigfeydd coniffer ar y mwyafrif
o lethrau'r dyffryn, ond ceir ychydig o rostir agored. Lleolir yr
ardal uwchben tir ffermio bras ardal gymeriad Cilycwm. |
|
218 Nant-y-Ffin lleolir yr ardal gymeriad hon yn rhan
uchaf dyffryn Tywi, sydd â llethrau serth, a'i isafonydd. Mae elfennau
tirwedd hanesyddol yn cynnwys ffermydd gwasgaredig - adeiladau o
gerrig o'r 19eg ganrif - caeau bach afreolaidd a choetir collddail.
|
|
219 Craig Ddu mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys llethrau
creigiog serth iawn a llwyfandir uchel lle y ceir rhostir. Mae llethrau'r
dyffrynnoedd wedi'u gorchuddio â choetir gwasgaredig gyda phorfa
arw a rhostir yma ac acw. |
|
220 Dinas lleolir yr ardal gymeriad hon yn rhan uchaf
dyffryn Tywi ac mae'n cynnwys llethrau serth wedi'u gorchuddio â
choetir collddail trwchus, rhostir agored ar lethrau creigiog a
llwyfandir uchel. |
|
221
Craig y Bwch mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys ucheldir agored
ar ochr ddwyreiniol dyffryn Tywi. O'r llethrau serth mae'r ardal
yn lefelu i ffurfio llwyfandir tonnog o borfa arw. |
|
222
Carn Goch mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys bryn isel o rostir
agored lle y lleolir rhagfuriau cerrig anferth caer bwysig o'r Oes
Haearn ac isgaer llai o faint. |
|
223
Fforest mae'r ardal gymeriad hon yn ymestyn ar hyd esgair hir
rhwng dyffryn Tywi a dyffryn Brân. Erbyn hyn mae'r patrwm caeau
o gloddiau a gwrychoedd wedi torri i lawr i raddau helaeth, a defnyddir
ffensys gwifrau i ddal da byw. Mae'r tir yn borfa wedi'i gwella
neu'n borfa arw, a cheir coetir prysglog ar lethrau serth |
|
224
Dryslwyn mae'r ardal gymeriad hon yn cynnwys gwrthglawdd ac
olion gwaith maen castell a thref ganoloesol Dryslwyn a leolir ar
fryn isel o fewn dyffryn Tywi. |
|
225
Bethlehem lleolir yr ardal gymeriad hon ar ochr ddeheuol dyffryn
Tywi ac mae'n cynnwys tirwedd o gaeau bach afreolaidd a chlystyrau
bach o goetir collddail a ffermydd gwasgaredig |
|
226
Garn-wen lleolir yr ardal gymeriad hon ar lethrau sy'n wynebu'r
gogledd-orllewin uwchben dyffryn Tywi. Mae'n cynnwys caeau afreolaidd
sy'n rhedeg ar dir uchel uwchben, a dwy fferm fawr, sef Garn-wen
a Than-y-lan. |
|
227
Cynghordy lleolir yr ardal gymeriad hon ar ochr orllewinol afon
Brân a llethr ddwyreiniol Afon Tywi, ac mae'n cynnwys caeau pori
bach afreolaidd, coetir, a ffermydd gwasgaredig. |
|
257
Plywf Llanwrda mae'r ardal gymeriad hon yn ymestyn ar draws
bryniau tonnog i'r gogledd o ddyffryn Tywi ac mae'n cynnwys caeau
bach afreolaidd, ffermydd gwasgaredig a choetir gwasgaredig. |
|